Regeldruk frustreert de zorg  

Onderzoek van ActiZ en Berenschot laat zien dat er in de verpleeghuiszorg meer dan 450 verschillende regels gelden, afkomstig van tientallen instanties. Doordat wet- en regelgeving te veel ruimte laten voor eigen interpretatie, ontstaat een wirwar aan formats, procedures en eisen. Zorgorganisaties moeten dezelfde informatie op verschillende manieren en momenten aanleveren, omdat uniform werken weinig wordt gestimuleerd. Het gevolg is dat zorgprofessionals veel tijd kwijt zijn aan de administratie van een cliënt dan aan de daadwerkelijke zorg voor die cliënt.   

En dat voelen we dagelijks. Een wijkverpleegkundige die drie keer dezelfde handeling moet registreren. Dit is de realiteit, al jaren. De regeldruk tast de kwaliteit van zorg aan, drukt op het werkplezier en jaagt mensen uit de sector.  

Vertrouwen als uitgangspunt  

De Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) pleitte in haar advies Is dit wel verantwoord? (2023) voor een fundamentele omslag: van maximaal controleren naar optimaal verantwoorden op basis van vertrouwen. Dat betekent dat zorgprofessionals en zorgorganisaties zelf bepalen hoe zij laten zien dat ze goede zorg leveren. Registraties en kwaliteitsindicatoren moeten waarde toevoegen. En gegevens die al beschikbaar zijn, moeten hergebruikt worden.  

ActiZ onderschrijft dit volledig. In de praktijk zien we dat bij zorgorganisaties die hun professionals de ruimte geven om zélf te bepalen wat nodig is, minder regeldruk ervaren. Minder administratie, meer werkplezier, meer professionele zeggenschap, meer ruimte. Het kán dus wel, maar er is lef nodig, ook vanuit stelselpartijen om los te laten en aanpassingen door te voeren.  

Van regels naar vertrouwen  

Dat begint met een ander uitgangspunt: vertrouwen moet de norm worden. Nieuwe wetten en regels zouden altijd getoetst moeten worden op hun effect op werkdruk en professionele autonomie. In de praktijk zien we dat die toetsing nu niet altijd aansluit op de praktijk. Vertrouwen vraagt ook een strengere toetsing vooraf, om als zorgorganisatie toegelaten te worden tot de zorgmarkt, zodat achteraf dat vertrouwen gegeven kan worden.   

Daarnaast is het essentieel dat gegevens die eenmaal zijn geregistreerd, niet opnieuw gevraagd worden. Nog steeds vullen zorgmedewerkers dezelfde informatie, op een andere manier, op een ander moment in voor verschillende toezichthouders en financiers. Dat is niet alleen inefficiënt, het doet geen recht aan de schaarse tijd van zorgprofessionals en aan de zorg voor cliënten.   

Oproep aan de politiek  

Vertrouwen in de zorg ontstaat niet vanzelf. Het vraagt politieke keuzes. De politiek bepaalt immers de kaders waarbinnen zorgorganisaties moeten werken. Wij roepen politieke partijen daarom op om ruimte te maken voor een fundamentele herziening van de manier waarop we regels, verantwoording en toezicht organiseren. Zorgprofessionals hebben niet méér regels nodig, wel meer ruimte. Meer vertrouwen. Meer menselijkheid. Dan ontstaat er meer werkplezier zodat het een interessante sector is en blijft om in te werken. De intenties staan verwoord in veel verkiezingsprogramma’s. Vertaal ze ook echt naar daden.